Category: Tin tức

Có bao giờ Ba Mẹ giao cho Bé một số việc như xếp quần áo, cất đồ chơi hay rửa cái ly,… nhưng Bé lại không chịu làm? Có khi Bé đứng ngẩn ngơ không biết bắt đầu từ đâu. Có lúc Bé lại vùng vằng: “Con không làm đâu!”. Những khoảnh khắc như vậy dễ khiến Ba Mẹ bực mình, vội gắn nhãn Bé là “lười biếng” hay “bướng bỉnh”, nhưng thật ra, phía sau cái “không làm” ấy lại có hai nguyên nhân rất khác nhau: Bé chưa biết cách làm hay Bé không thích làm. Việc nhận ra sự khác biệt này rất quan trọng, vì nó sẽ giúp Ba Mẹ có cách tiếp cận đúng đắn, không làm tổn thương hay tạo áp lực cho Bé. Hãy cùng Daisy Home tìm hiểu cách phân biệt và đồng hành cùng Bé trong bài dưới đây nhé!

Để biết Bé đang “không biết” hay “không thích”, Ba Mẹ hãy dành thời gian quan sát thái độ và hành vi của Bé.

🔸 Nếu Bé “không biết làm” (Thiếu kỹ năng): Ba mẹ sẽ thấy Bé tỏ ra bối rối, loay hoay và có vẻ lúng túng. Bé có thể hỏi “Cái này làm sao hả Ba/Mẹ?”, “Cái này khó quá!”. Khi Ba Mẹ thử làm mẫu, Bé sẽ nhìn theo rất chăm chú và có xu hướng muốn bắt chước ngay. Bé có thể thử làm, nhưng dễ nản lòng và bỏ cuộc nếu thất bại, vì Bé chưa hình dung được các bước cần làm

🔸 Nếu Bé “không thích làm” (Thiếu động lực): Ba Mẹ sẽ thấy Bé có biểu hiện trốn tránh, lảng tránh. Bé có thể đi tìm món đồ chơi khác, giả vờ không nghe thấy, hoặc nói thẳng “Con không thích đâu!”, “Con không làm cái này đâu!”. Bé có thể thể hiện sự khó chịu, bực bội hoặc thậm chí là ăn vạ để không phải làm việc đó.

Khi đã xác định được nguyên nhân, Ba Mẹ sẽ biết cách giúp Bé một cách hiệu quả và nhẹ nhàng nhất.

💁‍♀️ Trong trường hợp Bé “không biết làm”

Đây là lúc Bé cần sự hướng dẫn và đồng hành của Ba Mẹ. Thay vì ép buộc, Ba Mẹ hãy trở thành “người thầy” của Bé bằng việc:

✅ Làm mẫu từ từ, từng bước: “Nào, bây giờ Ba/Mẹ con mình cùng dọn đồ chơi nhé. Đầu tiên, mình cho các bạn gấu bông vào đây, rồi đến các bạn lego xếp vào rổ này.” Ba Mẹ hãy làm mẫu chậm rãi, vừa làm vừa nói chuyện để Bé dễ hình dung.

✅ Chia nhỏ công việc: Thay vì nói “Con dọn hết đống đồ chơi đi”, Ba Mẹ hãy chia nhỏ ra: “Con dọn 5 cái ô tô vào hộp nhé.” Việc này giúp Bé không bị choáng ngợp và cảm thấy công việc dễ hoàn thành hơn.

✅ Khen ngợi nỗ lực: “Ba/ Mẹ thấy con cố gắng lắm rồi! Dù chưa được nhưng con đã làm được một nửa rồi đó.” Lời khen tập trung vào sự cố gắng sẽ động viên Bé nhiều hơn là kết quả.

Khi được Ba Mẹ đồng hành như vậy, Bé không chỉ học được cách làm mà còn nuôi dưỡng cảm giác tự tin: “À, mình cũng làm được!”

💁‍♀️ Với trường hợp Bé “không thích làm”

Lúc này, Bé cần sự thấu hiểu và động viên từ Ba Mẹ, để từ đó tìm cách tạo động lực cho Bé. Ba Mẹ có thể áp dụng những bước sau:

1️⃣ Tìm hiểu nguyên nhân: Ba Mẹ có thể hỏi “Vì sao con không thích tô màu vậy?” hoặc “Con có muốn chơi một trò khác không?”. Có thể Bé đang buồn ngủ, hoặc Bé thấy việc đó không có gì thú vị. Việc lắng nghe Bé sẽ giúp Ba Mẹ hiểu được vấn đề.

2️⃣ Tôn trọng cảm xúc của Bé: “Ba/Mẹ hiểu là con cảm thấy không vui khi phải làm việc này, nhưng nó rất cần thiết.” Việc thừa nhận cảm xúc sẽ giúp Bé cảm thấy được lắng nghe và ít chống đối hơn.

3️⃣ Tạo động lực, gợi sự tò mò: “Nếu con dọn đồ chơi xong, mình sẽ cùng nhau đọc truyện nhé.” Hoặc “Bây giờ mình chơi trò dọn dẹp xem ai nhanh hơn nhé!”. Việc này sẽ kích thích sự tò mò và hứng thú ở Bé.

4️⃣ Giải thích ý nghĩa: “Việc dọn đồ chơi sẽ giúp không gian của mình gọn gàng, đẹp hơn, và con cũng dễ tìm thấy món đồ con muốn chơi hơn.” Khi Bé hiểu được ý nghĩa của công việc, Bé sẽ dễ dàng hợp tác hơn.

5️⃣ Không dọa nạt hay so sánh: “Nếu con không dọn đồ chơi, ba sẽ không cho con đi chơi nữa!” hay “Sao anh/chị lại làm được mà con lại không làm được?”. Những lời nói này chỉ khiến Bé thêm áp lực và mất động lực.

6️⃣ Đưa ra lựa chọn: “Con muốn dọn đồ chơi rồi đi chơi công viên, hay là mình ở nhà dọn đồ chơi rồi đọc truyện?” Việc có quyền lựa chọn sẽ khiến Bé cảm thấy mình được tôn trọng và có trách nhiệm hơn với lựa chọn của mình.

Khi Bé cảm nhận được lý do và niềm vui từ công việc, việc hợp tác trở nên dễ dàng hơn rất nhiều.

Mỗi hành vi của Bé đều ẩn chứa một thông điệp, nếu Ba Mẹ nhầm lẫn giữa hai tình huống, hệ quả sẽ không nhỏ. Bé chưa biết làm mà bị trách mắng thì dễ cảm thấy “Mình dở quá”, điều đó khiến Bé dần mất tự tin. Ngược lại, Bé chỉ không thích làm nhưng lại được Ba Mẹ làm thay thì sẽ hình thành thói quen ỷ lại, thiếu trách nhiệm. Chính vì vậy, việc phân biệt rõ giúp Ba Mẹ chọn đúng cách như: dạy khi Bé chưa biết hay khuyến khích khi Bé chưa thích. Tuy nhiên, Ba Mẹ cũng cần có giới hạn trong việc thúc ép Bé làm điều không thích. Nếu việc Bé không thích làm không thật sự cần thiết hoặc chưa phải thời điểm thích hợp, Ba Mẹ không cần ép buộc. Việc linh hoạt này giúp tôn trọng cảm xúc và hành trình phát triển của Bé, đồng thời duy trì mối quan hệ tích cực.

Daisy Home tin rằng với sự kiên nhẫn và quan sát tinh tế Ba Mẹ tìm ra câu trả lời và chọn đúng cách hành xử. Nhờ đó, Bé không chỉ học được cách làm mà còn hiểu được lý do vì sao cần làm, phát triển kỹ năng song song với trách nhiệm một cách tự nhiên và lành mạnh.

Daisy Home Preschool

Trong thế giới số, việc Bé dành quá nhiều thời gian trên điện thoại, máy tính hay xem video online là điều dễ hiểu. Internet mở ra cả một kho tàng kiến thức, giải trí và kết nối, nhưng nếu chỉ dừng lại ở màn hình, Bé sẽ dễ bỏ lỡ những trải nghiệm sống, những khoảnh khắc quan sát, thử nghiệm và sáng tạo đầy ý nghĩa. 

Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để cân bằng giữa Internet và trải nghiệm thực tế cho Bé? Hãy cùng Daisy Home tìm hiểu ngay trong bài này nhé!

👀 Xem cùng Bé nhưng không chỉ là giám sát, mà là đồng hành

Thay vì cấm đoán hay để Bé tự “lạc” trong thế giới online, Ba Mẹ hãy dành thời gian xem cùng Bé. Hỏi Bé về những gì Bé thấy, Bé học được điều gì, Bé cảm thấy thế nào. Ví dụ khi Bé xem một đoạn hoạt hình về con thỏ, Ba Mẹ hỏi: “Con thỏ này giống con thỏ mình gặp ở ngoài công viên không?”. Chính sự kết nối này giúp Bé không chỉ tiếp thu thụ động, mà còn biết so sánh, đối chiếu, hiểu sâu hơn. Đồng thời, đó cũng là cơ hội để Ba Mẹ và Bé cùng kết nối, chia sẻ và học hỏi lẫn nhau.

🐒 Mang điều trên màn hình ra ngoài đời

Nếu Bé vừa xem một đoạn video về khủng long, Ba Mẹ có thể cùng Bé đến công viên xem mô hình khủng long, hoặc đọc thêm sách tranh về khủng long. Nếu Bé thích bài hát thiếu nhi, Ba Mẹ có thể mở nhạc đó để cả nhà vừa hát vừa vận động. Bé sẽ cảm nhận rằng những gì trên màn hình có thể kết nối với đời thật, và nhờ vậy, trải nghiệm trở nên sống động, đáng nhớ hơn.

🏖 Xen kẽ các hoạt động ngoài trời

Ba Mẹ có thể cùng Bé xen kẽ nhiều hoạt động vui nhộn như chạy nhảy ở công viên, chơi các trò chơi dân gian, đạp xe, giả vờ nấu ăn hay trồng cây nhỏ trong vườn. Những khoảnh khắc ấy không chỉ giúp Bé rời xa màn hình, mà còn mở ra cho Bé cơ hội tận hưởng cuộc sống thực. Qua đó, Bé vừa rèn luyện thể chất, vừa học cách quan sát, giao tiếp và thỏa sức sáng tạo.

⚖️ Tạo thói quen “cân bằng” ngay từ sớm

Để hình thành thói quen, điều quan trọng là Ba Mẹ kiên trì duy trì một nhịp sinh hoạt hài hòa cho Bé. Ví dụ: buổi sáng, Bé có thể xem hoạt hình khoảng 20 phút, sau đó chuyển sang 30 phút tô màu hoặc chơi đồ chơi; buổi chiều, sau khi xem một clip ca nhạc, cả nhà cùng đi dạo hoặc chơi đá bóng. Khi thói quen này được lặp đi lặp lại, Bé sẽ dần hiểu rằng Internet chỉ là một phần nhỏ, còn cuộc sống thật mới là nơi để vui chơi, khám phá và học hỏi..

🪞 Làm gương bằng cách quản lý thời gian online của chính Ba Mẹ

Bé luôn học hỏi bằng cách quan sát những điều gần nhất xung quanh mình. Nếu Ba Mẹ cũng dành phần lớn thời gian trên điện thoại, Bé sẽ cảm thấy online là ưu tiên. Hãy để Bé thấy Ba Mẹ đọc sách, làm việc, tập thể dục, hoặc tham gia các hoạt động ngoài trời, và cùng chia sẻ trải nghiệm với nhau.

Internet là một phần không thể thiếu của cuộc sống hiện đại, vì vậy Ba Mẹ không nên cấm đoán tuyệt đối. Điều quan trọng hơn là biết cách đồng hành, hướng dẫn và biến thế giới thực thành một nơi thật thú vị cho Bé. Khi Ba Mẹ cùng Bé xem, cùng trải nghiệm ngoài trời, xen kẽ các hoạt động đa dạng và làm gương trong thói quen hằng ngày, Bé sẽ dần học được cách tự điều chỉnh. Nhờ đó, Bé vừa phát triển thể chất, trí tuệ,  kỹ năng xã hội, vừa có thể tận hưởng thế giới số một cách an toàn và bổ ích.

Daisy Home Preschool

Có lẽ nhiều Ba Mẹ đã từng rơi vào tình huống này: mỗi khi hỏi Bé “Tại sao lá cây màu xanh?”, “Vì sao phải rửa tay trước khi ăn?”, hay đơn giản “Con thấy bông hoa này thế nào?”, Bé chỉ đáp gọn lỏn: “Không biết” hoặc im lặng đánh trống lảng qua cái khác. Thấy vậy, nhiều Ba Mẹ sẽ thấy lo lắng: “Liệu con thiếu tò mò? Con lười suy nghĩ? Hay Con không muốn chia sẻ với Ba Mẹ?”. Thật ra, việc Bé thường xuyên trả lời “không biết” không hẳn là điều gì đó tiêu cực. Đó có thể là dấu hiệu Bé chưa tìm được cách diễn đạt, hoặc đôi khi Bé muốn “tránh né” một câu hỏi khó. Và đây chính là cơ hội để Ba Mẹ nhẹ nhàng khơi gợi, giúp con mở rộng tư duy trước những câu hỏi vì sao.

Dưới đây là những cách đơn giản nhưng hiệu quả để khơi gợi tư duy cho Bé một cách nhẹ nhàng và đầy hứng khởi, Ba Mẹ hãy cùng Daisy Home tìm hiểu ngay nhé!

💁‍♀️ Trước hết, Ba Mẹ cần tìm hiểu lý do thực sự đằng sau câu trả lời này. Con có thể nói “Không biết” vì một số nguyên nhân sau:

Bé chưa có đủ thông tin: Bé chưa từng tiếp xúc với khái niệm hay sự vật mà Ba Mẹ đang hỏi, hoặc Bé chưa có đủ từ ngữ để diễn đạt, nên chọn cách nhanh nhất là “không biết”.

Bé cảm thấy áp lực: Một số câu hỏi “vì sao” có thể quá trừu tượng hoặc phức tạp với Bé, khiến Bé cảm thấy bối rối và không biết phải bắt đầu từ đâu.

Bé thiếu tự tin: Nhiều Bé sợ trả lời sai, sợ bị Ba Mẹ đánh giá, vì vậy thay vì nói ra suy nghĩ của mình, Bé chọn cách an toàn nhất là im lặng hoặc nói “Không biết”.

Bé cần thêm thời gian: Bé nhỏ chưa có khả năng phản xạ nhanh như người lớn, nên nếu bị hỏi dồn dập, Bé dễ chọn “không biết” để thoát khỏi áp lực.

Như vậy, thay vì xem “không biết” là sự từ chối, Ba Mẹ hãy xem nó là tín hiệu: Con đang cần thêm sự dẫn dắt. Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để khơi gợi tư duy cho Bé?

🔎 Biến câu hỏi thành trò chơi khám phá

Hãy biến câu hỏi thành một cuộc phiêu lưu nhỏ. Ví dụ, thay vì hỏi “Vì sao lá cây màu xanh?”, Ba Mẹ có thể nói: “Chúng ta cùng đi tìm xem lá cây có những màu gì nhé! Con thấy lá này màu xanh, nhưng lá kia lại màu đỏ. Con đoán xem vì sao lại thế?”. Điều này giúp giảm áp lực và tạo sự tò mò cho Bé.

🖼 Chia nhỏ câu hỏi và dùng hình ảnh minh họa

Đối với những câu hỏi phức tạp, Ba Mẹ hãy chia nhỏ thành nhiều câu hỏi đơn giản hơn. Ví dụ, thay vì hỏi “Tại sao trời lại mưa?”, Ba Mẹ có thể bắt đầu với những câu hỏi dễ trả lời hơn: “Con có thấy những đám mây không? Mây có màu gì? Mây đen trông thế nào nhỉ? Con đoán xem mây đen sẽ mang lại điều gì?”. Sau đó, sử dụng các hình ảnh hoặc video ngắn để minh họa hiện tượng trời mưa.

🗣 Hỏi lại bằng cách đưa ra gợi ý

Khi Bé nói “Không biết”, Ba Mẹ đừng vội vàng đưa ra câu trả lời ngay. Thay vào đó, hãy đưa ra cho Bé một vài gợi ý. Ví dụ: “Con không biết vì sao chim bay được à? Hay mình cùng làm một cái máy bay giấy và xem nó bay như thế nào nhé! Con có nghĩ chim bay được là nhờ có đôi cánh không?”. Cách này giúp Bé thích thú thử nghiệm và dần dần tìm thấy câu trả lời của chính mình.

❓ Đặt câu hỏi mở và khuyến khích mọi câu trả lời

Khuyến khích Bé trả lời bằng cách đặt các câu hỏi mở mà không có đúng hay sai như: “Con nghĩ vì sao bạn gấu bông lại buồn?”, “Con đoán xem vì sao bạn cá có thích sống dưới nước?” Những câu hỏi kiểu này cho Bé cơ hội tự suy nghĩ và tưởng tượng theo cách của riêng mình.

Khi Bé trả lời, dù cho câu trả lời nghe “ngô nghê” hay chưa hợp lý, Ba Mẹ cũng hãy mỉm cười, khen ngợi và tham gia tưởng tượng cùng Bé. Chẳng hạn, nếu Bé nói: “Bạn gấu buồn vì không được ăn kẹo”, Ba Mẹ có thể tiếp lời: “À, chắc vậy đó! Không được ăn kẹo thì buồn thật ha. Vậy mình nghĩ ra món khác để bạn gấu vui hơn không?”. Nhờ cách này, Bé sẽ cảm thấy mình được lắng nghe và an toàn khi bày tỏ ý kiến. Đồng thời, trí tưởng tượng và sự tự tin của Bé cũng dần phát triển mỗi ngày.

🌐 Dạy Bé cách tìm kiếm thông tin

Khi Bé lớn hơn một chút, Ba Mẹ có thể hướng dẫn Bé cách tìm kiếm câu trả lời. Ví dụ: “Con không biết vì sao xe cứu hỏa lại màu đỏ à? Hay chúng ta cùng tra Google/xem sách xem sao nhỉ?”. Đây là một cách tuyệt vời để dạy Bé kỹ năng tự học và khám phá thế giới.

Câu trả lời “Không biết” không phải là một rào cản, mà là một cơ hội Ba Mẹ đồng hành cùng Bé trong hành trình khám phá thế giới. Thay vì chỉ đơn thuần hỏi và chờ đợi câu trả lời, Ba Mẹ hãy trở thành người bạn đồng hành, cùng Bé chơi, cùng Bé tìm tòi. Bằng sự kiên nhẫn và thấu hiểu, Ba Mẹ sẽ giúp Bé vượt qua sự thiếu tự tin, khơi dậy niềm đam mê học hỏi và nuôi dưỡng một tâm hồn luôn tò mò, sáng tạo.

Daisy Home Preschool

Một trong những tình huống thử thách nhất với Ba Mẹ trong hành trình nuôi dạy Bé chính là khi Bé mắc lỗi nhưng lại không nhận lỗi. Có thể là Bé quấy phá đồ chơi của em, nói dối về bài tập, hay làm vỡ vật dụng trong nhà. Trong khoảnh khắc đó, nhiều Ba Mẹ cảm thấy bực bội, thất vọng, hoặc thậm chí muốn “ép” Bé thừa nhận lỗi. Thế nhưng, cách tiếp cận này thực tế có thể khiến Bé càng né tránh và khó hình thành kỹ năng nhận lỗi về sau.

Vậy trong những tình huống này, Ba Mẹ nên làm gì để vừa giúp Bé nhận ra lỗi sai của mình, vừa giữ được mối quan hệ gắn kết? Hãy cùng Daisy Home tìm hiểu ngay dưới đây nhé!

Đầu tiên Ba Mẹ cần hiểu được lý do vì sao Bé không chịu nhận lỗi. Thông thường có 4 lý do chính sau đây:

1️⃣ Bé chưa học được cách kiểm soát cảm xúc lành mạnh: Khi cảm thấy sợ hãi, xấu hổ, hay lo lắng về phản ứng của Ba Mẹ, Bé có thể chọn phủ nhận để bảo vệ bản thân. Đây là phản ứng bình thường, đặc biệt ở trẻ 3 – 6 tuổi, khi khả năng tự kiểm soát và nhận thức về lỗi chưa hoàn thiện.

2️⃣ Bé chưa phân biệt rõ đúng – sai: Ở giai đoạn từ 3 – 6 tuổi, Bé thường nhìn nhận thế giới qua lăng kính cá nhân. Bé có thể không thấy hành vi của mình là “lỗi” hoặc không liên hệ được hành vi với hậu quả.

3️⃣ Bé muốn tránh hậu quả: Việc nhận lỗi đôi khi đồng nghĩa với bị la mắng, phạt, hoặc mất quyền lợi. Bé học cách tránh nhận lỗi để “giữ an toàn” cho bản thân.

4️⃣ Ảnh hưởng từ môi trường: Nếu Bé thường thấy người lớn hay đổ lỗi hoặc che giấu lỗi, Bé sẽ học theo mô hình đó.

Hiểu được điều này, Ba Mẹ có thể chọn cách ứng xử không chỉ dạy Bé biết nhận lỗi, mà còn giúp Bé cảm thấy an toàn, được yêu thương và hiểu rằng lỗi lầm là một phần tự nhiên của quá trình học hỏi. Sau đây là những cách để Ba Mẹ có thể đồng hành cùng Bé:

✅ Giữ bình tĩnh và lắng nghe trước

Khi Ba Mẹ phản ứng nóng giận, Bé sẽ thấy sợ hãi và càng dễ né tránh sự thật. Thay vì quát mắng ngay, Ba Mẹ hãy bình tĩnh và hỏi Bé nhẹ nhàng: “Ba/Mẹ thấy cốc vỡ, con có thể kể xem chuyện gì xảy ra không?”/ “Ba/Mẹ thấy em khóc toáng lên, có chuyện gì xảy ra với em vậy?”

Việc Ba Mẹ bình tĩnh lắng nghe giúp Bé cảm thấy an toàn, từ đó dễ chia sẻ hơn.

✅ Dùng câu hỏi gợi mở thay vì áp đặt

Thay vì dùng những câu hỏi với những người xung quanh.

 mang tính áp đặt như “Con có làm không?”, Ba Mẹ có thể hỏi: “Con có nhớ lúc nãy con làm gì không?”/ “Con nghĩ chuyện này có thể ảnh hưởng tới ai?”

Câu hỏi gợi mở giúp Bé tự suy nghĩ về hành vi của mình mà không bị áp lực phải thú tội ngay lập tức.

✅ Hướng dẫn Bé nhận hậu quả hành vi

Điều Ba Mẹ cần là giúp Bé hiểu tác động hành vi đến người khác thay vì bắt Bé nói “xin lỗi” theo khuôn mẫu. Ví dụ: “Khi con lấy đồ chơi của em, em sẽ buồn. Trong khi em rất là thương yêu con”

Bé sẽ học trách nhiệm xã hội thông qua cảm xúc, thay cho việc cảm giác áp lực từ lời dạy dỗ hay bắt phải xin lỗi.

✅ Dạy Bé nhận lỗi bằng ví dụ và khen khi Bé làm đúng

Ba Mẹ có thể chia sẻ với Bé: “Ba/Mẹ cũng đôi khi mắc lỗi và sẽ xin lỗi. Khi con nhận lỗi, con cho mẹ thấy con dũng cảm và trưởng thành.”

Và khi Bé tự thừa nhận lỗi, Ba Mẹ hãy khen ngợi cụ thể, ví dụ: “Ba/Mẹ cảm ơn con đã nói thật cho Ba/Mẹ. Chúng ta cùng dọn cốc vỡ nhé.”

Khi Bé nhận thấy thành thật được ghi nhận tích cực, Bé sẽ học cách dám nhận lỗi.

✅  Hướng dẫn Bé cách sửa lỗi

Sau khi Bé đã hiểu và nhận lỗi, Ba mẹ cần dạy Bé cách sửa lỗi như: “Chúng ta sẽ làm gì để không lặp lại chuyện này?” hay “Mình lấy đồ chơi ra chơi với em để em vui lại nhé”,…

Việc này giúp Bé thấy rằng nhận lỗi không phải là xấu mà là cơ hội học hỏi và Bé luôn có Ba Mẹ cạnh bên cùng đồng hành.

✅  Kiên nhẫn và nhất quán

Sẽ có những lúc Bé sẽ không nhận lỗi ngay lập tức và Bé cần quá trình để quản lý cảm xúc, nhận ra hành vi, chấp nhận lỗi sai của bản thân. Vì vậy, Ba Mẹ hãy kiên nhẫn, duy trì thái độ tôn trọng và lắng nghe để Bé dần hình thành thói quen nhận trách nhiệm.

Bên cạnh đó, Ba Mẹ cũng chính là tấm gương quan trọng nhất. Khi Ba Mẹ mắc lỗi và nhận lỗi trước Bé, Bé sẽ học theo hành vi quan sát để hiểu rằng việc thừa nhận sai lầm là bình thường và không đáng sợ. Đây cũng là cách dạy Bé chịu trách nhiệm một cách tự nhiên, qua tình yêu và sự đồng hành, thay vì áp lực hay la mắng.

💁‍♀️ Việc nhận lỗi và nói lời “xin lỗi” là một kỹ năng cần được hình thành, phát triển dần, không thể ép buộc hay học ngay lập tức. Daisy Home tin rằng với sự kiên nhẫn, thấu hiểu và dẫn dắt tinh tế từ Ba Mẹ, Bé sẽ học được cách nhìn nhận hành vi của mình, nhận lỗi một cách tự tin và chữa lành mối quan hệ.

Daisy Home Preschool

Có một sự thật mà ai cũng biết nhưng đôi khi lại quên mất: không ai trưởng thành mà chưa từng mắc lỗi. Chúng ta – những người lớn – đã đi qua biết bao lần té ngã, vụng về, nói nhầm, làm sai… rồi từ đó mới học cách đứng vững, khéo léo hơn. Thế nhưng khi trở thành Ba Mẹ, đôi lúc ta lại mong con mình đi trên một “con đường thẳng tắp”: ít sai, ít vấp ngã.

Điều này xuất phát từ tình thương, từ khao khát bảo vệ Bé. Nhưng nếu giữ quá chặt, vô tình ta lại tước đi của Bé cơ hội học hỏi tự nhiên nhất: được sai và tự rút ra bài học cho mình.

Ba Mẹ cùng Daisy Home tìm hiểu vì sao “được sai” lại quan trọng đến vậy, và làm sao để Ba Mẹ yên tâm để Bé vấp ngã trong sự an toàn!

💫 Sai lầm là bài học thực tiễn tốt 

Khi Bé làm sai, Bé mới thấy rõ kết quả từ hành động của mình. Ví dụ: khi con rót nước quá nhanh, nước tràn ra bàn, từ đó, con hiểu rằng lần sau phải rót chậm hơn.

Bài học đến từ trải nghiệm thường bền vững và tự giác hơn rất nhiều so với việc chỉ nghe Ba Mẹ nhắc: “Cẩn thận kẻo đổ đấy!”.

💫 Giúp Bé tự tin và dám thử

Nếu lúc nào cũng sợ bị la, bị chê, Bé sẽ ngần ngại thử những điều mới. Bé sẽ quen chờ Ba Mẹ quyết định thay, thay vì tự mình trải nghiệm. Ngược lại, khi Ba Mẹ bình tĩnh đón nhận lỗi lầm của Bé, Bé sẽ cảm nhận rằng: “À, sai cũng không sao, miễn là mình biết sửa.” Đó chính là nền tảng của sự tự tin, dám nghĩ dám làm, dám sáng tạo sau này.

💫 Tạo mối quan hệ an toàn giữa Ba Mẹ và Bé

Một đứa trẻ khi mắc lỗi nhưng bị la mắng gay gắt thường sẽ chọn im lặng hoặc che giấu. Nhưng nếu Ba Mẹ coi đó là cơ hội học tập, Bé sẽ thấy: “Dù mình có sai, Ba Mẹ vẫn ở đây, vẫn lắng nghe và yêu thương.” Đó chính là cảm giác an toàn để Bé có thể thoải mái chia sẻ, kể cả khi Bé lớn dần và phải đối diện với những sai lầm phức tạp hơn.

Tuy nhiên, việc để Bé “được sai” không đồng nghĩa với việc để mặc Bé làm bất cứ điều gì. Ba mẹ có thể phân chia rõ ràng thành ba “vùng” sau đây một cách cẩn thận nha:

❌ Vùng nguy hiểm – KHÔNG cho Bé thử: như nghịch ổ điện, dao sắc, leo trèo ở chỗ cao… Đây là ranh giới cần giữ chặt để bảo đảm an toàn.

✅ Vùng an toàn – để Bé tự làm: như tự mặc quần áo, rót nước, cất đồ chơi, thử nấu món đơn giản. Những lỗi sai ở đây không gây hại mà còn cho Bé cơ hội rèn luyện.

✅ Vùng đồng hành – để Bé sai nhưng có Ba Mẹ hướng dẫn: như làm bài tập, tập viết, chơi trò chơi có luật. Ba mẹ không làm hộ, chỉ ngồi cạnh, quan sát và gợi ý khi con cần.

Việc phân vùng như vậy vừa giúp Bé có cơ hội trải nghiệm, vừa để Ba Mẹ yên tâm rằng mọi thứ vẫn trong tầm kiểm soát.

Sai lầm không làm Bé yếu đi, mà là “nguyên liệu” để Bé trưởng thành. Việc của Ba Mẹ không phải là dọn sẵn đường đi, mà là đồng hành, đặt ranh giới an toàn, và dìu Bé đứng dậy sau mỗi lần vấp ngã.

Nếu Ba Mẹ thấy bài viết hữu ích, hãy follow Daisy Home để đọc thêm nhiều chia sẻ thiết thực trên hành trình nuôi dạy Bé nhé!

Daisy Home Preschool

Trong hành trình nuôi dạy Bé, Ba Mẹ nào cũng có lúc nóng giận, quát mắng Bé vì lo lắng, mệt mỏi hay vì muốn Bé nghe lời. Sau cơn giận, nhiều khi Ba Mẹ chỉ kịp nói: “Mẹ xin lỗi con” hay “Ba xin lỗi nhé”, nhưng thật ra chỉ xin lỗi thôi là chưa đủ. Bởi với trẻ nhỏ, những lời quát mắng có thể in sâu hơn ta nghĩ. Trong đầu Bé có thể hiện lên câu hỏi: “Có phải mình không đủ tốt?”/ “Ba Mẹ không thương mình nữa sao?”

Dù lời xin lỗi có thể làm dịu đi phần nào, nhưng chưa chắc đã xóa được vết xước trong lòng Bé. Vậy nên, khi đã lỡ lớn tiếng, ngoài việc xin lỗi ra, Ba Mẹ cần làm thêm một bước đó là hàn gắn lại với Bé. Để từ đó, Bé cảm nhận được rằng: nóng giận chỉ là nhất thời, còn tình yêu thương thì không bao giờ mất đi.

Trong bài này, Daisy Home xin gợi ý 3 bước nhỏ để Ba Mẹ có thể hàn gắn lại cảm xúc với Bé:

1️⃣ Thừa nhận cảm xúc của cả hai

Đầu tiên Ba Mẹ cần hiểu và thừa nhận cảm xúc nóng giận của Ba Mẹ với Bé, và thay vì chỉ nói “Ba/Mẹ xin lỗi con”, Ba Mẹ hãy nói rõ hơn:

“Ba biết lúc nãy Ba la con làm con buồn. Đó không phải lỗi của con, lần sau Ba sẽ cố bình tĩnh hơn ngay cả khi Ba đang mệt.”

“Mẹ hiểu là con giận vì mẹ quát con. Mẹ xin lỗi vì đã làm con sợ.”

Khi Ba Mẹ nói rõ hành động và cảm thấy có lỗi vì đã làm Bé buồn giúp Bé cảm nhận được rằng: Ba Mẹ thật sự nhận ra cảm xúc của mình, chứ không chỉ xin lỗi cho xong.

2️⃣ Giải thích để Bé hiểu lý do nhưng không biện minh

Việc Bé hiểu vì sao Ba Mẹ lại nổi giận giúp Bé dễ dàng cảm thông hơn, nhưng điều đó không có nghĩa là biện hộ khi đã lớn tiếng làm Bé tổn thương. Ví dụ Ba Mẹ có thể giải thích với Bé: “Ba la con vì sợ con chạy ra đường nguy hiểm. Nhưng Ba đã nói quá to.”/ “Mẹ quát con vì con bày đồ bừa bộn, nhưng lẽ ra Mẹ phải nhắc nhẹ nhàng hơn.”

Điều này vừa cho Bé thấy ý định tốt của Ba Mẹ, vừa tách biệt hành vi sai (như quát mắng) với tình yêu dành cho Bé.

3️⃣ Thể hiện hành động hàn gắn

Hãy để Bé cảm nhận được sự hàn gắn của Ba Mẹ bằng những việc làm cụ thể như: Sau khi giận, Ba Mẹ có thể cùng Bé dọn dẹp, rồi cùng chơi một trò chơi nho nhỏ hoặc đọc sách, ôm Bé, hay làm một việc gì mà Bé thích. Những hành động cụ thể này giúp Bé thấy an toàn, được yêu thương và hiểu rằng lỗi lầm không làm tình yêu mất đi.

💫 Ba Mẹ cũng có lúc mất bình tĩnh, nhưng khác biệt là sau cơn giận, chúng ta chọn cách quay lại sửa lỗi với Bé. Lời xin lỗi có thể xoa dịu, nhưng hàn gắn mới thực sự chữa lành. Và khi Ba Mẹ biết thừa nhận lỗi, chia sẻ cảm xúc, hành động nối lại, Bé sẽ cảm nhận được tình yêu, sự an toàn và học cách yêu thương người khác.

Daisy Home Preschool

Ba Mẹ có bao giờ thấy Bé bắt đầu chơi xếp hình đầy hào hứng, nhưng chỉ một lát đã bỏ ngang chạy đi tìm đồ chơi khác? Hoặc ăn cơm mới được vài muỗng đã đứng lên đi chỗ khác?

Trẻ con vốn hiếu động, tò mò, dễ chán. Nhưng nếu tình trạng “bắt đầu – bỏ dở” lặp lại thường xuyên, theo thời gian, não bộ của Bé sẽ quen với việc không cần hoàn tất một việc đến cuối cùng. Ngược lại, mỗi lần Bé thực sự hoàn thành một việc nhỏ, não bộ lại được “tắm” trong dopamine – chất hóa học mang lại cảm giác thỏa mãn, động lực và tự tin. Chính những trải nghiệm nhỏ ấy sẽ dần hình thành tính kiên trì, khả năng tập trung và tinh thần trách nhiệm, đây sẽ là những phẩm chất theo Bé suốt cuộc đời.

Và tin vui là Ba Mẹ không cần tạo ra những bài học phức tạp. Chỉ cần lặp lại những việc rất nhỏ trong sinh hoạt hằng ngày, Bé sẽ tự hình thành thói quen một cách tự nhiên như:

✅ Cất đồ chơi sau khi chơi xong: Khi Bé xếp gọn đồ, Bé học được rằng trò chơi chỉ kết thúc khi Bé trả lại không gian gọn gàng.

✅ Ăn hết phần ăn vừa sức: Không phải ép Bé ăn thật nhiều, mà là Bé cần hoàn tất phần đã được chọn cho mình.

✅ Hoàn thành một bức vẽ hay trò chơi: Khi tô màu hoặc xếp hình, hãy khuyến khích Bé làm xong một bức tranh hay một mô hình trước khi chuyển sang cái mới.

Những việc nhỏ bé ấy lặp lại nhiều lần sẽ giúp Bé quen với việc “đi đến cùng”. Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để đồng hành cùng Bé? Hãy cùng Daisy Home tìm hiểu ngay dưới đây nhé!

1️⃣ Bắt đầu từ việc thật nhỏ

Hãy chọn những hoạt động vừa sức, gần gũi với Bé. Ví dụ:

Khi chơi xếp hình, Ba Mẹ hãy khuyến khích Bé xếp trọn bộ rồi mới cất.

Khi Bé tô màu, Ba Mẹ nên động viên Bé tô hết bức tranh, không cần đẹp, chỉ cần hoàn thành.

Việc hoàn tất trọn vẹn dù là từng việc nhỏ cũng mang lại cho Bé cảm giác vui và muốn lặp lại.

2️⃣ Nhẹ nhàng nhắc nhở, đặt ranh giới rõ ràng

Nếu Bé muốn bỏ ngang, Ba Mẹ có thể khuyến khích Bé:

“Con thử thêm 5 phút nữa nhé, rồi mình nghỉ.”

“Mình dọn đồ chơi xong đã, để mai lại có đủ đồ mà chơi.”

Sự kiên định nhẹ nhàng giúp Bé hiểu: khi đã bắt đầu thì nên đi đến cùng.

3️⃣ Chia nhỏ công việc

Với trẻ nhỏ, một việc dài quá sẽ dễ khiến Bé nản. Hãy chia nhỏ từng bước, ví dụ dọn bàn học thì trước tiên xếp bút, sau đó sách, rồi cuối cùng lau bàn. Mỗi bước hoàn thành sẽ cho Bé thêm động lực để làm tiếp.

4️⃣ Ghi nhận nỗ lực của Bé

Khi Bé hoàn tất một việc gì đó, hãy khen Bé vì đã cố gắng, như  “Mẹ thấy con đã làm đến cùng rồi, mẹ tự hào lắm.”

Điều Ba Mẹ cần ghi nhận ở đây không phải là sự hoàn hảo, mà chính là sự bền bỉ. Từ đó, Bé học được rằng kiên trì còn quan trọng hơn làm giỏi ngay.

4️⃣ Làm gương cho Bé

Trẻ học rất nhanh từ việc quan sát cách Ba Mẹ sống mỗi ngày. Nếu Ba Mẹ thường xuyên bỏ dở việc đang làm, Bé cũng sẽ bắt chước. Ngược lại, khi Bé thấy Ba Mẹ nấu ăn xong, dọn dẹp rồi mới đi nghỉ ngơi, hoặc đọc sách đến hết chương, Bé sẽ tự nhiên học theo.

Việc rèn luyện cho Bé nhỏ thói quen hoàn tất một việc không cần quá áp lực, mà chỉ cần Ba Mẹ kiên nhẫn, đồng hành và khen ngợi đúng lúc. Dần dần, Bé sẽ học được tính kiên trì và trách nhiệm ngay từ những việc nhỏ. Và khi lớn hơn, Bé sẽ dễ dàng tập trung, biết giữ lời và có thói quen “đã làm là làm đến nơi đến chốn”.

Daisy Home Preschool

Trong quá trình nuôi dạy Bé, nhiều Ba Mẹ vẫn hay nghĩ rằng Bé còn nhỏ xíu, chưa biết gì đâu. Nhưng thật ra, những điều con trải qua trong 5 năm đầu đời lại chính là nền gạch đầu tiên hình thành nên cảm xúc, cách nghĩ và cả nhân cách của Bé sau này. Một cái ôm dịu dàng khi Bé sợ hãi sẽ giúp Bé học được rằng mình xứng đáng được yêu thương. Ngược lại, một lời quát mắng lạnh lùng hay sự im lặng thờ ơ, cũng có thể để lại những “vết xước vô hình” mà Bé mang theo rất lâu. Những vết xước ấy nếu lặp lại nhiều lần hoặc kéo dài, chúng sẽ trở thành những trải nghiệm bất lợi thời thơ ấu hay còn gọi là ACES (Adverse Childhood Experiences). 

❓ Vậy ACES là gì? Và vì sao Ba Mẹ cần biết đến nó sớm? Hãy cùng Daisy Home tìm hiểu ngay trong bài viết dưới đây!

ACES là khái niệm được các nhà khoa học nghiên cứu từ cuối thập niên 1990, chỉ ra rằng:

Trẻ em từng trải qua nhiều bất lợi về tâm lý, như bị mắng chửi thường xuyên, sống trong môi trường căng thẳng, thiếu kết nối với người thân, sẽ có nguy cơ cao gặp vấn đề tâm lý, hành vi, sức khỏe khi lớn lên.

Những điều này không cần phải là biến cố lớn, mà đôi khi nó đến từ những cái thường ngày như:

_ Bé thường xuyên bị la, bị so sánh

_ Ba Mẹ quá bận, không phản hồi cảm xúc của Bé

_ Gia đình thường có xung đột, căng thẳng kéo dài

_ Bé thấy Ba Mẹ buồn bã, mệt mỏi nhưng không được giải thích hay ôm ấp

Tất cả những điều ấy đều có thể là ACES – và nó tích tụ dần, giống như những cơn mưa nhỏ, âm thầm bào mòn niềm tin và sự an toàn bên trong Bé.

🌱 Những trải nghiệm bất lợi (ACES) thường rơi vào ba nhóm chính:

1️⃣ Tổn thương trực tiếp đến Bé

_ Bị mắng, chê bai, làm nhục

_ Bị đánh phạt quá mức

_ Không được ai quan tâm khi buồn, sợ hãi

2️⃣ Căng thẳng kéo dài từ môi trường sống

_ Ba Mẹ cãi nhau, la hét, chiến tranh lạnh

_ Có người nghiện rượu, trầm cảm hoặc mắc bệnh tâm lý nặng

_ Ba Mẹ ly hôn, chia xa không êm đẹp

3️⃣ Thiếu kết nối cảm xúc an toàn với Ba Mẹ

_ Bé không được Ba Mẹ ôm, nhìn vào mắt khi nói chuyện

_ Cảm xúc của Bé không được công nhận: “Con có gì mà buồn!”, “Nín ngay!”

_ Ba Mẹ quá mệt mỏi, trống rỗng nên không thể hiện tình yêu ra ngoài

💁‍♀️ Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để giảm thiểu ACES cho Bé?

🕊 Tạo ra những kết nối nhỏ mỗi ngày

Dành ra 10–15 phút mỗi ngày để thực sự hiện diện bên Bé như:

Ôm Bé và hỏi: “Hôm nay con có vui không?”

Nhìn vào mắt Bé và cười khi Bé kể một chuyện nhỏ

Chạm nhẹ vào vai Bé khi Bé khóc, và nói: “Ba/Mẹ ở đây với con.”

Những hành động nhỏ này giúp Bé cảm thấy mình được thấy, được nghe, được thấu hiểu. Từ đó, tạo nên cảm giác an toàn cảm xúc, là nền tảng để Bé lớn lên vững vàng, tự tin và tử tế.

🕊 Phản hồi cảm xúc thay vì phán xét

Khi Bé bộc lộ những cảm xúc mạnh như giận dữ, sợ hãi hay buồn bã, phản ứng đầu tiên của Ba Mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng. Nếu Ba Mẹ chỉ trích hay gạt đi, Bé dễ học cách che giấu cảm xúc, hoặc tệ hơn là cảm thấy có lỗi khi có cảm xúc đó. Ngược lại, nếu Ba Mẹ phản hồi bằng sự thấu hiểu, Bé sẽ cảm nhận được mình được lắng nghe và chấp nhận. Ví dụ như:

Khi Bé nổi giận, thay vì nói: “Con hư quá!”, Ba Mẹ có thể nói: “Con đang giận phải không? Mẹ ôm con một cái nhé.”

Khi Bé sợ, thay vì: “Có gì mà sợ!”, hãy nói: “Con sợ điều này à? Có Ba/Mẹ ở đây với con nhé.”

Những phản hồi đầy yêu thương và đồng cảm này không chỉ giúp Bé bình tĩnh hơn trong khoảnh khắc khó khăn, mà còn xây dựng cho Bé niềm tin rằng Bé luôn có Ba Mẹ ở bên cạnh yêu thương và tin tưởng.

🕊 Chăm sóc/chữa lành chính mình để hiện diện đủ đầy

Khi Ba Mẹ mệt mỏi sẽ khó giữ bình tĩnh và yêu thương trọn vẹn. Vì vậy, bên cạnh chăm sóc Bé và gia đình, Ba Mẹ hãy yêu thương, chăm sóc bản thân. Bởi khi Ba Mẹ vui vẻ, mạnh khỏe, Bé cũng sẽ cảm nhận được sự ấm áp và bình yên lan tỏa.

Nếu Ba Mẹ từng lớn lên với nhiều tổn thương, xin đừng trách bản thân mình, nhưng hãy bắt đầu chữa lành những tổn thương bên trong từ hôm nay để không truyền tiếp điều ấy cho Bé.

Việc hiểu về ACES không phải để Ba Mẹ thấy lo sợ hay tự trách mình, mà là để Ba Mẹ có thêm ánh sáng soi đường trong hành trình nuôi dạy Bé. Khi Ba Mẹ nhận ra những điều tưởng chừng nhỏ nhặt mỗi ngày như một cái ôm, một ánh mắt lắng nghe, một cái gật đầu thừa nhận cảm xúc, lại chính là nền tảng tạo nên một đứa bé vững vàng, thì Ba Mẹ sẽ biết mình có thể làm điều gì đó khác đi, dịu dàng hơn, yêu thương hơn. Bởi lẽ, phòng ngừa những trải nghiệm bất lợi cho Bé không nằm ở việc cố gắng làm mọi thứ thật hoàn hảo, mà là ở sự có mặt đủ đầy, ấm áp và tỉnh thức của Ba Mẹ trong từng khoảnh khắc đời thường.

Daisy Home Preschool

Khi nhắc đến những từ như “xâm hại”, “xúc phạm”, “tấn công” hay “thiếu tôn trọng”, nhiều Ba Mẹ sẽ nghĩ đến những điều lớn lao, nguy hiểm hay nghiêm trọng. Nhưng thật ra, những điều này có thể diễn ra ngay trong đời sống hàng ngày, chỉ qua lời nói, hành động hay cách phản ứng của người lớn.

Dưới đây là 4 định nghĩa rất quan trọng, nếu ba mẹ hiểu rõ thì sẽ giúp con cảm thấy được tôn trọng, được an toàn, và lớn lên với lòng tin vững vàng vào chính mình và những người xung quanh.

1️⃣ Xâm hại – là khi ai đó đụng chạm vào cơ thể con mà không được phép, hoặc ép con làm điều con không thoải mái.

Mỗi người luôn có quyền với chính cơ thể của mình. Nhưng vì Bé còn nhỏ, nên Bé chưa biết cách nói “không” rõ ràng. Nhiều khi Bé lùi lại, quay mặt đi, khó chịu… nhưng người lớn vẫn:

– Ép con phải thơm, ôm người lạ dù con không muốn

– Thay đồ, vệ sinh cho con mà không báo trước

– Bắt con làm theo mà không giải thích

Những điều này khiến Bé nghĩ rằng “ý kiến của con không quan trọng”, và người lớn có thể chạm vào Bé bất cứ lúc nào. Lâu dài, điều này làm mờ đi ranh giới an toàn của Bé, khiến Bé khó bảo vệ bản thân trong tương lai.

2️⃣ Xúc phạm – là khi lời nói của người khác làm Bé cảm thấy mình “kém cỏi” hoặc “không được yêu”.

Con trẻ chưa đủ khả năng phân biệt đâu là “lỗi” và đâu là “bản thân mình sai”. Vì vậy, khi người lớn vô tình nói những lời khó nghe như:

“Sao con dốt thế?”

“Mẹ chán con lắm rồi”

“Con lúc nào cũng phiền”

Bé sẽ ghi nhớ những lời đó như sự thật về chính mình. Và mỗi lần bị xúc phạm, lòng tự trọng của Bé lại bị rút bớt đi một chút. Lâu dần, Bé mất niềm tin vào bản thân, và lớn lên với nhiều nghi ngờ, mặc cảm.

3️⃣ Tấn công – là khi ai đó dùng quyền lực, lời nói hoặc hành vi để làm Bé cảm thấy bị dồn ép, sợ hãi.

Tấn công không chỉ là đánh mắng. Đôi khi là:

La hét: “Mẹ đếm tới 3 đó, liệu hồn!”

Làm con bẽ mặt trước mặt người khác

Cố tình im lặng để con lo sợ, đoán già đoán non

Khi bị tấn công, Bé không còn thấy Ba Mẹ là nơi an toàn, mà là nơi khiến Bé lo lắng, co lại, hoặc làm theo chỉ vì sợ, chứ không phải vì hiểu.

4️⃣ Thiếu tôn trọng – là khi người lớn xem nhẹ cảm xúc, ý kiến, hoặc ranh giới của Bé.

Tôn trọng Bé không có nghĩa là chiều theo mọi thứ Bé muốn. Mà là khi:

– Nghe Bé nói hết câu

– Báo trước khi bế, chạm vào người Bé như: Mẹ/Ba có thể ôm con một cái được không?,…

– Hỏi ý Bé khi chọn đồ, chọn món ăn phù hợp

Khi được tôn trọng, Bé học được rằng: “Mình có giá trị.”

Ngược lại, nếu bị lấn át thường xuyên, Bé sẽ dễ thu mình lại, không dám nói ra nhu cầu thật, hoặc sau này dễ bị cuốn theo người khác.

Khi Ba Mẹ hiểu rõ đâu là xâm hại, xúc phạm, tấn công hay thiếu tôn trọng, Ba Mẹ sẽ biết cách ứng xử lành mạnh và giúp Bé nhận diện được đâu là hành động nên làm, đâu là hành động không nên. Từ đó, Ba Mẹ có thể hướng dẫn Bé hình thành ý thức tự bảo vệ bản thân. Đây sẽ là nền tảng đầu tiên để Bé lớn lên khỏe mạnh cả về thể chất lẫn tinh thần.

Daisy Home Preschool

Mỗi ngày, Ba Mẹ đều muốn thấy Bé vui vẻ, chủ động, hứng thú khám phá điều mới. Nhưng có khi Bé lại dễ chán, khó tập trung, hoặc cần được “dỗ dành” bằng điện thoại, tivi hay phần thưởng mới chịu hợp tác.

Điều này phần lớn liên quan đến cách dopamine – chất dẫn truyền thần kinh tạo động lực và cảm giác hài lòng – hoạt động trong não Bé. Bởi Dopamine có hai loại:

1️⃣ Dopamine “ăn liền”: có ngay khi xem TV, ăn kẹo, được thưởng đồ chơi. Dạng này thường đến nhanh, vui ngay… nhưng rồi cũng mất rất nhanh. Nếu lặp lại dạng này đều đặn mỗi ngày, Bé sẽ cần “kích thích” nhiều hơn mới thấy vui, dẫn đến mệt mỏi, dễ chán, khó tập trung.

2️⃣ Dopamine “lành mạnh”: đến khi Bé nỗ lực, tự làm được điều gì đó, vượt qua thử thách nhỏ, cảm nhận được sự tiến bộ – loại dopamine này bền vững và nuôi dưỡng ý chí của Bé từ bên trong.

Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để mỗi ngày bên Bé là một ngày có “vitamin dopamine lành mạnh”?

👍 Cho Bé được làm việc nhỏ bằng chính mình

Mỗi khi Bé tự tay xếp được cái áo, rót được ly nước, dọn lại chỗ chơi,… Bé sẽ cảm thấy mình có giá trị. Thay vì vội vàng giúp, Ba Mẹ có thể chậm lại, quan sát, và mỉm cười chờ Bé hoàn thành việc nhỏ. Chính những lúc như vậy, dopamine lành mạnh được tạo ra – từng chút một – bền bỉ.

🎯 Tạo “nhiệm vụ thử thách nho nhỏ”

Bé nhỏ rất thích thử sức, vì cảm giác chinh phục được điều gì đó khiến Bé tự hào và hứng khởi.

Thay vì yêu cầu hay nhắc nhở Bé phải làm việc gì đó, Ba Mẹ có thể rủ Bé chơi:

“Con nghĩ hôm nay mình gấp được mấy cái áo nhỉ?”

“Mẹ đang đếm đến 20, con thử cất xong đồ chơi trước khi hết giờ nha!”

“Con muốn hôm nay nhà mình sẽ làm gì thật bất ngờ?”

Khi Bé thấy mình có thể làm được điều gì đó mà không cần phần thưởng, niềm vui từ dopamine lành mạnh sẽ đến rất tự nhiên.

🧗‍♀️ Khuyến khích Bé vui chơi để khám phá, không chỉ để giải trí

Chơi là cách Bé học hỏi và phát triển. Khi được chơi chủ động, não Bé hoạt động rất mạnh mẽ để quan sát, tưởng tượng, giải quyết vấn đề – từ đó dopamine được tiết ra đều đặn và bền vững.

Gợi ý một vài trò chơi đơn giản:

– Xếp hình, vẽ tranh, đất nặn

– Nhảy theo nhạc, chơi trốn tìm, chạy đua với đồng hồ

– Xây “lều” từ gối, chăn rồi chui vào đọc sách cùng nhau

Những lúc này, Bé không chỉ chơi mà đang học cách điều khiển suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình – nền tảng cho sự trưởng thành sau này.

⛳️ Ghi nhận rõ ràng khi Bé có tiến bộ

Dopamine tăng mạnh khi Bé nhận được phản hồi tích cực cho nỗ lực của mình.

Thay vì khen chung chung “Giỏi quá!”, Ba Mẹ có thể:

“Mẹ thấy con hôm nay xếp hình kiên trì ghê ha!”

“Con tự gấp áo, có sai một chút nhưng mẹ rất thích sự cố gắng này.”

Những lời ghi nhận cụ thể giúp Bé biết mình đang tiến bộ ở đâu, từ đó muốn tiếp tục cố gắng – và dopamine đến từ bên trong, chứ không phải chỉ vì mong được khen.

🐣 Tập cho Bé thói quen “chờ đợi” để nhận được niềm vui

Dopamine lành mạnh cần thời gian. Khi Bé học được cách chờ đợi, chịu khó, rồi mới đạt được điều gì đó, dopamine tiết ra lâu hơn – và Bé phát triển được sự kiên trì. Ví dụ:

“Khi con dọn xong khu chơi, mình cùng ngồi chơi bộ ghép hình mới nha.”

“Nếu con giữ bàn học gọn gàng cả tuần, mẹ sẽ cho con chọn món bánh yêu thích cuối tuần.”

Ba Mẹ đừng lo nếu Bé khó chịu khi chờ – vì mỗi lần vượt qua sự nôn nóng, là một bước Bé học được kiểm soát bản thân và biết rằng điều tốt đẹp cần thời gian.

Dopamine lành mạnh không đến từ phần thưởng to lớn, mà đến từ những khoảnh khắc nhỏ: khi Bé tự làm, khi Bé được tin tưởng, khi Bé cảm nhận được “mình có thể!”

Mỗi lần Bé kiên nhẫn ghép xong bức hình, chờ đợi để được chơi, hay được ghi nhận bằng ánh mắt ấm áp từ Ba Mẹ – dopamine trong Bé đang hoạt động như những “viên gạch nền” vững chắc cho sự phát triển tinh thần và cảm xúc sau này.

Daisy Home Preschool