Cách Ba Mẹ giúp bé tạo Dopamine lành mạnh mỗi ngày

Mỗi ngày, Ba Mẹ đều muốn thấy Bé vui vẻ, chủ động, hứng thú khám phá điều mới. Nhưng có khi Bé lại dễ chán, khó tập trung, hoặc cần được “dỗ dành” bằng điện thoại, tivi hay phần thưởng mới chịu hợp tác.

Điều này phần lớn liên quan đến cách dopamine – chất dẫn truyền thần kinh tạo động lực và cảm giác hài lòng – hoạt động trong não Bé. Bởi Dopamine có hai loại:

1️⃣ Dopamine “ăn liền”: có ngay khi xem TV, ăn kẹo, được thưởng đồ chơi. Dạng này thường đến nhanh, vui ngay… nhưng rồi cũng mất rất nhanh. Nếu lặp lại dạng này đều đặn mỗi ngày, Bé sẽ cần “kích thích” nhiều hơn mới thấy vui, dẫn đến mệt mỏi, dễ chán, khó tập trung.

2️⃣ Dopamine “lành mạnh”: đến khi Bé nỗ lực, tự làm được điều gì đó, vượt qua thử thách nhỏ, cảm nhận được sự tiến bộ – loại dopamine này bền vững và nuôi dưỡng ý chí của Bé từ bên trong.

Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để mỗi ngày bên Bé là một ngày có “vitamin dopamine lành mạnh”?

👍 Cho Bé được làm việc nhỏ bằng chính mình

Mỗi khi Bé tự tay xếp được cái áo, rót được ly nước, dọn lại chỗ chơi,… Bé sẽ cảm thấy mình có giá trị. Thay vì vội vàng giúp, Ba Mẹ có thể chậm lại, quan sát, và mỉm cười chờ Bé hoàn thành việc nhỏ. Chính những lúc như vậy, dopamine lành mạnh được tạo ra – từng chút một – bền bỉ.

🎯 Tạo “nhiệm vụ thử thách nho nhỏ”

Bé nhỏ rất thích thử sức, vì cảm giác chinh phục được điều gì đó khiến Bé tự hào và hứng khởi.

Thay vì yêu cầu hay nhắc nhở Bé phải làm việc gì đó, Ba Mẹ có thể rủ Bé chơi:

“Con nghĩ hôm nay mình gấp được mấy cái áo nhỉ?”

“Mẹ đang đếm đến 20, con thử cất xong đồ chơi trước khi hết giờ nha!”

“Con muốn hôm nay nhà mình sẽ làm gì thật bất ngờ?”

Khi Bé thấy mình có thể làm được điều gì đó mà không cần phần thưởng, niềm vui từ dopamine lành mạnh sẽ đến rất tự nhiên.

🧗‍♀️ Khuyến khích Bé vui chơi để khám phá, không chỉ để giải trí

Chơi là cách Bé học hỏi và phát triển. Khi được chơi chủ động, não Bé hoạt động rất mạnh mẽ để quan sát, tưởng tượng, giải quyết vấn đề – từ đó dopamine được tiết ra đều đặn và bền vững.

Gợi ý một vài trò chơi đơn giản:

– Xếp hình, vẽ tranh, đất nặn

– Nhảy theo nhạc, chơi trốn tìm, chạy đua với đồng hồ

– Xây “lều” từ gối, chăn rồi chui vào đọc sách cùng nhau

Những lúc này, Bé không chỉ chơi mà đang học cách điều khiển suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của mình – nền tảng cho sự trưởng thành sau này.

⛳️ Ghi nhận rõ ràng khi Bé có tiến bộ

Dopamine tăng mạnh khi Bé nhận được phản hồi tích cực cho nỗ lực của mình.

Thay vì khen chung chung “Giỏi quá!”, Ba Mẹ có thể:

“Mẹ thấy con hôm nay xếp hình kiên trì ghê ha!”

“Con tự gấp áo, có sai một chút nhưng mẹ rất thích sự cố gắng này.”

Những lời ghi nhận cụ thể giúp Bé biết mình đang tiến bộ ở đâu, từ đó muốn tiếp tục cố gắng – và dopamine đến từ bên trong, chứ không phải chỉ vì mong được khen.

🐣 Tập cho Bé thói quen “chờ đợi” để nhận được niềm vui

Dopamine lành mạnh cần thời gian. Khi Bé học được cách chờ đợi, chịu khó, rồi mới đạt được điều gì đó, dopamine tiết ra lâu hơn – và Bé phát triển được sự kiên trì. Ví dụ:

“Khi con dọn xong khu chơi, mình cùng ngồi chơi bộ ghép hình mới nha.”

“Nếu con giữ bàn học gọn gàng cả tuần, mẹ sẽ cho con chọn món bánh yêu thích cuối tuần.”

Ba Mẹ đừng lo nếu Bé khó chịu khi chờ – vì mỗi lần vượt qua sự nôn nóng, là một bước Bé học được kiểm soát bản thân và biết rằng điều tốt đẹp cần thời gian.

Dopamine lành mạnh không đến từ phần thưởng to lớn, mà đến từ những khoảnh khắc nhỏ: khi Bé tự làm, khi Bé được tin tưởng, khi Bé cảm nhận được “mình có thể!”

Mỗi lần Bé kiên nhẫn ghép xong bức hình, chờ đợi để được chơi, hay được ghi nhận bằng ánh mắt ấm áp từ Ba Mẹ – dopamine trong Bé đang hoạt động như những “viên gạch nền” vững chắc cho sự phát triển tinh thần và cảm xúc sau này.

Daisy Home Preschool