Làm sao để bé hiểu: Đồ của người khác không được chạm vào nếu chưa được cho phép?

Bé nhỏ – nhất là trong giai đoạn 2–5 tuổi – đang trong hành trình khám phá thế giới xung quanh với tất cả sự tò mò và hứng thú. Đồ chơi của bạn, bút của người lớn, món đồ trong cửa hàng… tất cả đều khiến con muốn chạm, muốn lấy hoặc muốn có ngay.

Đó là điều bình thường, không phải vì con “hư” hay “ích kỷ”, mà đơn giản vì Bé chưa phân biệt được cái gì là “của mình” và “của người khác”; hoặc Bé chưa hiểu được khái niệm xin phép, và càng không nhận thức được ranh giới cá nhân.

Vậy Ba Mẹ phải làm sao để Bé hiểu rằng “Muốn chạm vào gì, thì cần xin phép người có nó trước”, mà không khiến Bé xấu hổ, hay tổn thương?

Daisy Home xin chia sẻ với ba mẹ một số cách nhẹ nhàng, gần gũi để cùng Bé tập làm quen với ranh giới và sự tôn trọng, từ những điều rất đời thường.

🌱 Gieo từ sớm khái niệm “Cái này là của ai?”

Ngay từ lúc Bé khoảng 2 tuổi, Ba Mẹ có thể bắt đầu gieo ý niệm sở hữu thông qua lời trò chuyện hằng ngày:

“Đây là gấu bông của Bin đúng không? Bin yêu nó lắm.”

“Cái mũ kia là của bạn Na. Mình không lấy nếu bạn chưa cho, nha con.”

Lặp lại đều đặn mỗi ngày, Bé sẽ dần hiểu rằng: Mỗi món đồ đều có chủ – và mình cần tôn trọng điều đó.

🌱 Bắt đầu bằng một nguyên tắc nhỏ và lặp lại bằng giọng dịu dàng

Từ những lần đầu tiên Bé định lấy món đồ không phải của mình, Ba Mẹ có thể nhẹ nhàng nhắc:

“Khi mình thấy món gì đẹp, mình hỏi: ‘Con chơi được không?’ rồi hãy chạm vào nhé.”

“Đồ của bạn, của người khác, mình không lấy nếu chưa được cho nha con.”

Ba Mẹ không cần quá nghiêm khắc. Chỉ cần Ba Mẹ nói lại với một giọng đều đều, quen thuộc, và dịu dàng, Bé sẽ ghi nhớ dần như một phần của thế giới quanh mình.

🌱 Khi Bé đòi bằng được, Ba Mẹ hãy bình tĩnh nhưng vững vàng

Sẽ có những lúc con giận dỗi, nằng nặc muốn lấy món đồ đó. Đây là lúc ba mẹ cần làm bạn với cảm xúc của con, chứ không cần vội sửa hành vi.

Hãy ngồi xuống ngang tầm mắt, giữ ánh nhìn ấm áp, và thủ thỉ:

“Mẹ thấy con rất thích món đó. Nhưng mình không tự lấy được, vì nó không phải của mình.”

“Nếu con muốn, mình có thể hỏi ý kiến của bạn/cô bán hàng thử và phải được bạn ấy/ cô ấy đồng ý nhé!”

Khi được công nhận cảm xúc trước, Bé sẽ dễ dàng chấp nhận giới hạn sau đó hơn.

🌱 Khi Bé buồn vì bạn không cho mượn, Ba Mẹ nên làm gì?

Khi Bé xin phép mà bạn không cho mượn, Bé có thể buồn. Tuy nhiên, Ba Mẹ đừng vội can thiệp hay “giải quyết” ngay, mà thay vào đó, hãy cùng Bé cảm nhận và thấu hiểu cảm xúc ấy:

“Bạn chưa đồng ý, chắc là bạn chưa sẵn sàng chia sẻ. Mình thông cảm cho bạn ha”

Sau đó, Ba Mẹ có thể giúp Bé hiểu thêm về ý nghĩa của việc từ chối:

– Từ chối không có nghĩa là ích kỷ hay không tốt. Đôi khi, ai đó chưa sẵn sàng chia sẻ vì món đồ đó rất đặc biệt với họ, hoặc đơn giản là họ chưa thoải mái lúc đó và điều đó cũng là bình thường.

Từ đó, nhẹ nhàng mở rộng cho Bé một góc nhìn mới:

“Lần sau, nếu con chưa muốn cho mượn, con cũng có thể nói ‘không’ – bạn sẽ hiểu và tôn trọng con như con đã làm hôm nay.”

Chính những khoảnh khắc này là dịp để Bé học về sự tôn trọng – cả khi là người đưa ra lời đề nghị hay khi là người cần đưa ra câu trả lời. Bé sẽ dần hiểu rằng tôn trọng là biết lắng nghe cảm xúc của mình và của người khác, kể cả khi câu trả lời là “không”.

🌱 Làm gương cho Bé từ chính hành động của Ba Mẹ

Bé học bằng cách quan sát. Nếu thấy Ba Mẹ luôn:

– Xin phép trước khi mượn đồ nhau

– Gõ cửa trước khi vào phòng con

– Hỏi Bé: “Mẹ dùng bút màu này của con được không?”

Điều này giúp Bé sẽ dần hình thành tư duy tôn trọng đồ vật và không gian riêng của người khác.

🌱 Kể cho Bé nghe những mẩu chuyện nhỏ xíu về “tôn trọng”

– Bạn Thỏ chờ bạn Gấu gật đầu mới chơi chung và hai bạn chơi rất vui

– Bạn Mèo lấy đồ mà chưa hỏi – khiến bạn khác buồn bã

Qua những câu chuyện dễ thương, con sẽ tự thấy mình trong đó, và học theo một cách rất tự nhiên.

🌱 Khen và công nhận khi Bé “xin phép” đúng cách

Mỗi lần Bé chủ động hỏi: “Con chơi được không?” hoặc trả lại đồ sau khi chơi, Ba Mẹ có thể dành cho Bé một lời khen:

– “Cảm ơn con vì đã hỏi Ba/Mẹ trước khi lấy. Của con đây.”

– “Con biết hỏi bạn như vậy là rất tuyệt vời rồi!”

Lời công nhận giúp Bé cảm thấy tự hào và muốn lặp lại hành vi tích cực ấy.

Dạy Bé tôn trọng đồ của người khác không chỉ là để Bé “ngoan” hơn – mà còn là dạy Bé biết đặt mình vào người khác, biết ranh giới, biết cách sống có chừng mực và yêu thương đúng cách.

Bé không cần phải hiểu hết ngay từ lần đầu. Nhưng chỉ cần Ba Mẹ kiên nhẫn thủ thỉ, nhẹ nhàng nhắc lại, làm gương mỗi ngày, Bé sẽ hiểu và khôn lớn từng ngày.

Daisy Home Preschool