Ba Mẹ có bao giờ bước vào phòng sau khi Bé chơi xong và chỉ muốn thốt lên vì bừa bộn? Lego lăn lóc dưới chân, búp bê nằm vắt vẻo trên ghế, xe tải chen chúc trên thảm, còn Ba Mẹ thì đứng giữa “bãi chiến trường” và chỉ muốn dọn ngay. Cảm giác này hẳn ba mẹ nào cũng từng trải qua. Phản xạ tự nhiên của Ba Mẹ là nhặt ngay từng món đồ và trả phòng về trạng thái “ngăn nắp” như cũ, nhưng liệu việc dọn dẹp ngay lập tức có thực sự tốt cho bé?

Thực tế, việc để Bé tham gia vào quá trình dọn đồ chơi không chỉ giúp giữ nhà cửa gọn gàng mà còn là bài học về trách nhiệm và tự lập đầu tiên của Bé. Khi Ba Mẹ dọn hộ, Bé sẽ dần hình thành thói quen trông chờ người lớn làm hết mọi việc. Ngược lại, nếu Bé được khuyến khích thu dọn sau khi chơi, đó là cơ hội để Bé:

🧸 Nhận biết trách nhiệm

Việc để Bé tự dọn đồ chơi của mình sau khi chơi xong giúp Bé học được nguyên tắc cơ bản: “Mình bày ra, mình phải cất vào.” Đây là sự khởi đầu của việc làm chủ hành động và chịu trách nhiệm với không gian của mình.

🧸 Phát triển kỹ năng tổ chức

Khi Bé phải phân loại: Gấu bông vào giỏ, Lego vào hộp màu xanh,… Bé đang rèn luyện tư duy logic, sắp xếp và khả năng tổ chức, đây sẽ là kỹ năng quan trọng cho việc học tập sau này.

🧸 Xây dựng thói quen tự lập từ sớm

Khi việc dọn đồ chơi trở thành thói quen thường nhật, Bé sẽ tự giác dọn gọn trước khi chuyển sang hoạt động khác. Đây là nền tảng cho sự tự lập và tự chịu trách nhiệm trong các công việc khác.

Và để Bé chủ động dọn đồ, Ba Mẹ cần thiết lập quy trình rõ ràng và dễ thực hiện như:

✅ Thiết lập quy tắc “Chơi xong, cất ngay”

Trước hết, Ba Mẹ hãy bắt đầu với quy tắc “Chơi xong, cất ngay”. Ba Mẹ nên giải thích cho Bé rằng sau khi chơi xong, Bé cần cất đồ vào đúng chỗ rồi mới được lấy bộ đồ chơi khác ra. Quy tắc này cần được áp dụng nhất quán mỗi ngày, giúp bé hình thành thói quen chịu trách nhiệm với đồ chơi của mình và biết quản lý không gian chơi một cách tự giác.

✅ Cố định “ngôi nhà” cho từng món đồ

Với mỗi loại đồ chơi nên có một “ngôi nhà” cố định và dễ nhận biết. Ví dụ, Lego có thể để trong hộp có dán hình khối, xe ô tô để trong hộp màu xanh, còn thú bông để trong giỏ hoặc thùng riêng. Khi đồ chơi có vị trí cụ thể, bé không phải băn khoăn nên cất ở đâu và sẽ cảm nhận được trật tự, gọn gàng, từ đó việc dọn dẹp trở nên dễ dàng và tự nhiên hơn.

✅ Ba Mẹ làm gương và cùng dọn dẹp 

Với Bé nhỏ, Ba Mẹ nên làm gương và cùng dọn với Bé. Ba Mẹ có thể làm mẫu trước bằng cách nói: “Ba cất quả bóng, con cất khối vuông nhé.” Quan trọng là không dọn thay nếu bé có thể tự làm và chỉ hỗ trợ khi cần thiết. Việc này giúp Bé học cách chịu trách nhiệm và nhìn thấy dọn dẹp không phải là gánh nặng mà là hoạt động gia đình bình thường.

✅ Biến việc dọn thành trò chơi và tạo động lực

Để việc dọn dẹp trở nên vui hơn, Ba Mẹ có thể biến nó thành trò chơi hoặc tạo động lực. Ví dụ, có thể hát nhạc khi dọn hoặc thử thách xem ai cất được nhiều món đồ nhất trong thời gian ngắn, hoặc liên kết với hoạt động thú vị: “Sau khi dọn xong, chúng ta sẽ ra công viên chơi nhé!” Cách này giúp Bé vừa học được kỹ năng sắp xếp, vừa thấy vui vẻ khi thực hiện.

✅ Khen ngợi bé mỗi khi bé cố gắng dọn đồ. 

Chỉ cần một câu khen ngợi từ Ba Mẹ như: “Con đã cất gọn gàng các bạn thú bông rồi! Căn phòng sạch sẽ thật dễ chịu!” sẽ giúp Bé nhận ra giá trị của việc mình làm và tự hào về bản thân. Khi quy trình này được thực hiện kiên trì và nhất quán, việc dọn dẹp không còn là nhiệm vụ bắt buộc mà trở thành thói quen tự lập, giúp Bé phát triển kỹ năng tổ chức, trách nhiệm và tự giác từ sớm.

Với quy trình này, việc dọn đồ chơi sẽ trở thành một phần tự nhiên trong cuộc sống hàng ngày của bé, giúp bé học được trách nhiệm, rèn luyện kỹ năng tổ chức, đồng thời mang lại không gian gọn gàng và vui vẻ cho cả gia đình.

Việc hình thành thói quen tự dọn đồ chơi đòi hỏi Ba Mẹ phải có sự kiên nhẫn và nhất quán tuyệt đối. Sẽ có những ngày bé từ chối, mè nheo hay lười biếng, nhưng Ba Mẹ hãy nhớ rằng mục tiêu không phải là có một căn phòng sạch sẽ ngay lập tức, mà mục tiêu lớn hơn chính là giúp Bé xây dựng tính kỷ luật, tinh thần trách nhiệm và thói quen tự lập bền vững.

Khi Ba Mẹ kiên nhẫn cho Bé thời gian, đồng hành cùng Bé từng bước, Ba Mẹ sẽ nhận thấy những kết quả ngọt ngào. Bé sẽ học được cách vừa chơi vừa chịu trách nhiệm với những gì mình tạo ra, từ việc cất gọn đồ chơi cho đến trân trọng không gian xung quanh. Chính những trải nghiệm nhỏ này là nền tảng để bé phát triển kỹ năng lành mạnh, tự tin và tự lập trong cuộc sống sau này.

Daisy Home Preschool

Có lẽ bất kỳ ông bố bà mẹ nào cũng từng trải qua khoảnh khắc này: đến giờ đi ngủ, Bé vẫn tủi thân, còn rơm rớm nước mắt sau một lần bị la mắng hay một chuyện nhỏ chưa được giải quyết. Thay vì xoa dịu Bé, nhiều Ba Mẹ chọn cách im lặng, để Bé khóc rồi dỗ mình vào giấc ngủ với suy nghĩ “mai dậy sẽ ổn thôi”. Nhưng với một đứa trẻ, những giọt nước mắt trước giờ ngủ không hề “tự biến mất”. Chúng để lại dấu vết trong tâm hồn non nớt, âm thầm ảnh hưởng đến cảm xúc, giấc ngủ và cả niềm tin của Bé vào tình yêu thương từ Ba Mẹ.

👇 Dưới đây là 3 lý do vì sao Ba Mẹ không nên để Bé ngủ trong nước mắt:

💧 Cảm xúc trẻ con rất thật và rất sâu: Người lớn có thể nghĩ đó chỉ là giận hờn vụn vặt, nhưng với Bé, nỗi buồn lúc này giống như cả thế giới quay lưng. Bé chưa biết “tạm gác lại” để hôm sau giải quyết, mà sẽ mang nguyên cảm xúc đó vào giấc ngủ.

💧 Ảnh hưởng đến giấc ngủ và tâm lý: Khi chưa được an ủi, Bé có thể ngủ chập chờn, dễ giật mình, gặp ác mộng. Lâu dần, Bé thiếu cảm giác an toàn, nền tảng quan trọng cho sự phát triển tinh thần.

💧 Khoảng cách tình cảm có thể lớn dần: Một lần Bé buồn không được xoa dịu có thể là chuyện nhỏ. Nhưng nếu lặp lại nhiều lần, Bé sẽ quen dần với suy nghĩ: “Ba Mẹ không còn yêu thương mình”. Đây chính là khoảng cách vô hình nhưng nguy hiểm trong mối quan hệ Ba Mẹ – con cái.

Vậy Ba Mẹ có thể làm gì để Bé yên tâm trước giờ ngủ? Daisy Home xin gợi ý một vài cách nhỏ nhưng hiệu quả, để mỗi đêm của con khép lại bằng sự bình yên:

🛌 Lắng nghe và công nhận cảm xúc

Trước khi ngủ, hãy dành vài phút hỏi Bé: “Con đang buồn vì điều gì?”

“Ba/mẹ hiểu con giận lắm đúng không?”

Việc công nhận cảm xúc giúp Bé cảm thấy mình được lắng nghe thay vì bị bỏ mặc.

🛌 An ủi bằng sự gần gũi cơ thể

Một cái ôm, vuốt tóc, hay đặt tay nhẹ lên vai con có tác dụng trấn an mạnh mẽ hơn nhiều lời nói. Khi cơ thể được tiếp xúc an toàn, hormone căng thẳng giảm xuống, Bé dễ bình tĩnh hơn.

🛌 Giải thích ngắn gọn và tách bạch hành động

Nếu trước đó Bé bị la mắng, Ba Mẹ hãy nói rõ ràng với Bé rằng: “Ba/Mẹ buồn vì việc con làm sai, nhưng Ba/Mẹ vẫn thương con rất nhiều.”

Điều này giúp Bé hiểu rằng tình yêu của Ba Mẹ không thay đổi, chỉ hành vi sai mới cần điều chỉnh.

🛌 Kết thúc bằng một nghi thức ấm áp

Sau khi đã lắng nghe – an ủi – giải thích, Ba Mẹ có thể:

Kể cho Bé một câu chuyện ngắn trước khi đi ngủ

Cùng Bé nhắc lại điều vui nhất trong ngày.

Hoặc đơn giản, nói câu chúc ngủ ngon kèm một cái ôm.

Những thói quen nhỏ này giúp Bé khép lại ngày bằng cảm xúc tích cực, mang sự bình yên vào giấc ngủ.

🛌 Nhất quán trong cách phản ứng

Hôm nay dỗ dành, nhưng hôm khác Ba Mẹ lại để Bé khóc đi ngủ sẽ khiến Bé hoang mang. Sự kiên định trong yêu thương và kỷ luật giúp Bé thấy được an toàn.

Mỗi ngày, Bé có thể sai, có thể khóc, có thể làm Ba Mẹ giận. Nhưng trước khi đi ngủ, điều quan trọng nhất vẫn là: Bé biết mình được yêu thương vô điều kiện. Đừng để giọt nước mắt trở thành ký ức cuối cùng của một ngày. Hãy để vòng tay và lời thì thầm yêu thương của Ba Mẹ là thứ Bé mang theo vào giấc mơ.

Daisy Home Preschool

“Thằng bé này nghịch như quỷ, lớn lên chắc chẳng làm được trò gì!”
“Con bé này chậm chạp thế, không biết sau này làm được việc gì không!”

Những lời nói tưởng chừng vô hại, được thốt ra trong lúc vội vàng hay bực bội, đôi khi lại để lại dấu ấn rất sâu trong tâm trí của Bé. Chính những lời này có thể tác động đến cách Bé nhìn nhận bản thân và ảnh hưởng đến sự phát triển về lâu dài. Trong bài viết này, Daisy Home sẽ cùng Ba Mẹ tìm hiểu cách những “lời tiên tri” vô ý ấy có thể ảnh hưởng đến Bé và cách thay đổi để giúp Bé phát triển tích cực hơn.

💁‍♀️ Bé nhỏ không chỉ tiếp nhận thế giới qua hành động mà còn qua lời nói. Khi Ba Mẹ nói: “Con chậm chạp quá, chẳng làm được gì nhanh cả,” Bé không chỉ nghe thấy lời phê bình mà còn bắt đầu tin rằng bản thân mình đúng như thế.

Theo tâm lý học, đây được gọi là “lời tiên tri tự hoàn thành” (self-fulfilling prophecy). Khi Bé tin vào những điều Ba Mẹ nói, Bé sẽ hành động để phù hợp với những kỳ vọng đó – dù là tích cực hay tiêu cực.
Chính vì vậy, những lời tiên tri vô ý, dù có thể vô tình, thực tế có thể gây ảnh hưởng sâu sắc đến sự phát triển của Bé. Dưới đây là ba tác động chính mà Ba Mẹ cần lưu ý:

1️⃣ Giới hạn tiềm năng của Bé: Khi Bé nghe quá nhiều lời nhận xét tiêu cực như “Con không bằng bạn A đâu” hoặc “Con sẽ chẳng làm được đâu,” Bé sẽ dần mất tự tin và không còn cố gắng để khám phá khả năng của mình. Bé sẽ tin rằng mình không đủ tốt, và điều này cản trở sự phát triển.

2️⃣ Làm suy giảm lòng tự trọng: Những nhận xét tiêu cực có thể khiến Bé cảm thấy mình không xứng đáng. Điều này dẫn đến sự tự ti, khiến Bé thu mình lại trong môi trường xã hội hoặc trở nên nhút nhát và không dám thử thách bản thân.

3️⃣ Hình thành hành vi tiêu cực: Bé nhỏ thường hành động theo những gì chúng được “gắn nhãn.” Nếu Bé thường xuyên bị gọi là “cứng đầu” hay “hậu đậu,” Bé có thể bắt đầu hành xử như vậy để phù hợp với cách nhìn của Ba Mẹ, dù đó là hành vi không mong muốn.

Ba Mẹ có thể thay đổi điều này chỉ bằng cách thay đổi ngôn từ hàng ngày. Thay vì những câu nói tiêu cực, hãy thử những cách tiếp cận nhẹ nhàng hơn, vừa giúp trẻ hiểu được hành vi của mình, vừa khuyến khích con cải thiện:

✅ Nhìn nhận nỗ lực thay vì chỉ kết quả
Thay vì nói: “Con làm sai rồi, Ba Mẹ đã nói bao nhiêu lần mà không nhớ?”
Hãy thử: “Ba Mẹ thấy con rất cố gắng, nhưng lần sau mình thử làm cách khác để tốt hơn nhé!”

✅ Tránh gắn nhãn tiêu cực
Hãy hạn chế những từ như “lười biếng,” “cứng đầu,” hoặc “kém cỏi.” Thay vào đó, tập trung vào hành động cụ thể và khuyến khích Bé cải thiện. Ví dụ, thay vì nói: “Con lười quá!” hãy thử: “Con nên/ hoặc con hãy thử nhanh hơn chút nữa nhé!”

✅ Khích lệ sự phát triển
Hãy giúp Bé cảm thấy rằng mọi nỗ lực, dù lớn hay nhỏ, đều được ghi nhận. Điều này không chỉ giúp Bé tự tin mà còn khuyến khích tinh thần học hỏi và bền bỉ.

Mỗi Bé đều có khả năng riêng và cách thể hiện độc đáo. Điều quan trọng nhất là Ba Mẹ luôn đồng hành, lắng nghe và động viên Bé trên hành trình lớn lên. Bằng cách chọn lựa lời nói cẩn thận và tích cực, Ba Mẹ không chỉ giúp Bé con tự tin mà còn xây dựng nền móng vững chắc để Bé phát triển toàn diện về cả thể chất, trí tuệ và cảm xúc.

Daisy Home Preschool

Khi thấy Bé con nhà mình lúc nào cũng chạy nhảy, không thể ngồi yên dù chỉ vài phút, Ba Mẹ bắt đầu lo lắng. Đây cũng là mối lo chung của nhiều bậc phụ huynh. Trong bài này, Daisy Home sẽ giúp Ba Mẹ hiểu rõ hơn về sự hiếu động của Bé.

✨ Trước hết, hãy hiểu rằng hiếu động là điều hết sức bình thường ở Bé nhỏ. Bé hiếu động thường có rất nhiều năng lượng, luôn tò mò về thế giới xung quanh và thích khám phá mọi thứ. Bé thường chạy nhảy, leo trèo, tham gia các trò chơi và hoạt động vận động suốt cả ngày. Điều này không chỉ là bình thường mà còn là dấu hiệu cho thấy Bé đang phát triển tốt cả về thể chất lẫn tinh thần.

Trong trường hợp Ba Mẹ nhận thấy Bé gặp khó khăn trong việc kiểm soát hành vi của bản thân, không chỉ khó tập trung mà còn dễ bị phân tâm, thường xuyên hành động bốc đồng và không suy nghĩ trước khi làm. Đặc biệt, điều này không chỉ ảnh hưởng đến học tập mà còn gây ra nhiều khó khăn trong cuộc sống hàng ngày và mối quan hệ với bạn bè, thầy cô, thì chúng tôi khuyến khích Ba Mẹ hãy đưa con đi thăm khám tâm lý.

Một số biểu hiện sau đây để Ba Mẹ tham khảo nhằm đánh giá sự hiếu động của Bé. Tuy nhiên, đừng vội kết luận mà không có sự tham khảo chuyên môn khoa học nào, vì điều này có thể sẽ tạo thành trở ngại trong quá trình nuôi nấng và chăm sóc Bé.

1️⃣ Mức độ ảnh hưởng: Bé có gặp khó khăn trong việc hoàn thành nhiệm vụ học tập, giữ mối quan hệ với bạn bè, hoặc tuân theo các quy tắc trong gia đình và nhà trường không? Bé có hay gặp những sự cố như té, ngã, va đập trong quá trình chạy nhảy, nhưng khó dừng lại hay giảm bớt không?

2️⃣ Khả năng tự kiểm soát: Trẻ hiếu động có thể ngồi yên khi có điều gì đó thú vị hoặc khi được yêu cầu, như khi nghe kể chuyện hoặc xem phim không?

3️⃣ Sự tập trung: Bé có thể tập trung vào những gì yêu thích không? Bé có thường gặp khó khăn lớn trong việc duy trì sự tập trung, dù đó là hoạt động mà chúng yêu thích không?

Mỗi đứa Bé đều có cách thể hiện riêng, vì vậy việc hiểu hơn về sự hiếu động để giúp Ba Mẹ chăm sóc Bé tốt hơn. Hãy quan sát, lắng nghe và luôn đồng hành cùng Bé trong mọi bước đường phát triển. Với tình yêu thương và sự kiên nhẫn, Ba Mẹ sẽ giúp Bé phát triển toàn diện và hạnh phúc.

Daisy Home Preschool

Đối với nhiều Ba Mẹ, khen gần như là một phản xạ, xảy ra bất cứ khi nào Bé làm được điều gì đó. Khen thưởng Bé là một việc nên làm. Tuy nhiên, liệu Ba Mẹ có đang khen thưởng một cách hiệu quả?

Việc khen ngợi mang lại niềm vui, sự tự tin cho Bé. Nhưng điều đó có thể không kéo dài lâu nếu lời khen quá chung chung hoặc không đúng thời điểm. Nếu chú tâm hơn đến cách khen ngợi, Ba Mẹ còn có thể nuôi dưỡng động lực nội tại của Bé – nỗ lực thể hiện, học hỏi và phát triển xuất phát từ chính bản thân. Daisy Home nghĩ điều đó thật tuyệt, bởi Ba Mẹ sẽ không muốn Bé phụ thuộc vào đánh giá, yêu cầu của người khác đúng không nào?
Vậy, Ba Mẹ nên khen thế nào?

Dùng từ ngữ mô tả
Khi khen, Ba Mẹ hãy nói với Bé cụ thể những gì mình hài lòng. Ví dụ: “Con dọn ngăn nắp đồ chơi là ngoan lắm”. Điều này giúp Bé hiểu chính xác điều chúng đã làm tốt. Nó cũng chân thật hơn những lời khen ngợi như “Con ngoan lắm”.

Khen nỗ lực thay vì thành tựu
Ba Mẹ hãy khen ngợi cho nỗ lực của Bé dù nhỏ hay lớn. Ví dụ: “Con đã làm bài tập toán rất chăm chỉ, giỏi lắm”. Khen ngợi nỗ lực sẽ tạo động lực cho Bé cố gắng. Khi Bé hiểu những hành động đó là tốt, Bé sẽ có thể duy trì trong tươi lai. Ba Mẹ cũng có thể dùng cách này để khuyến khích Bé làm điều mới.

Không khen thường xuyên
Khen ngợi sẽ phản tác dụng nếu Ba Mẹ dùng quá thường xuyên. Nó hạ thấp tiêu chuẩn cho hành vi của Bé, khiến Bé thấy làm tốt hay không cũng được khen, từ đó không cố gắng. Ngoài ra, Bé có thể vì sợ không được khen nữa mà ngại những thử thách mới, chỉ làm những điều an toàn và quen thuộc. Thay vào đó, Ba Mẹ hãy sử dụng nhiều ngôn ngữ không lời nhằm gửi gắm những thông điệp tích cực như ôm, xoa đầu, nựng nịu gương mặt, đôi má của con,…

Đưa ra phản hồi chân thành, tích cực
Thay vì dùng lời khen như một “phần thưởng”, Ba Mẹ hãy biến nó thành sự cổ vũ. Ba Mẹ có thể đưa ra những phản hồi, thông tin về năng lực của Bé, ví dụ như “Con đạt được 90% rồi” hoặc “Con đạt điểm cao nhất trong lớp đấy”. Nghiên cứu cho thấy cách phản hồi này có thể nâng cao động lực và sự thích thú, đồng thời khiến các Bé sẵn sàng dành nhiều thời gian hơn cho một nhiệm vụ.

Một số lưu ý thêm cho Ba Mẹ:

  • Hạn chế so sánh Bé với người khác.
  • Có thể thưởng Bé đồ chơi, thức ăn,… miễn không quá thường xuyên.
  • Xen kẽ cách khen khác thay cho lời nói, ví dụ: gật đầu, cười, giơ tay dấu like.
  • Đưa ra những kỳ vọng hợp lý cho Bé.

Lời khen ngợi hiệu quả, được đưa ra đúng lúc có thể nuôi dưỡng động lực nội tại của Bé. Nó giúp Bé trở nên tự tin, kiên cường và tự lập. Chúc Ba Mẹ sẽ khen hiệu quả để nuôi nấng những em bé ngoan, giỏi nhé!

Daisy Home Preschool