Momo ra mắt tại nước Đức vào năm 1973, là tiểu thuyết đầu tiên đánh dấu tư tưởng nghệ thuật xuyên suốt của Michael Ende: Phá bỏ những thành kiến trong cái nhìn cuộc sống. Tác phẩm đã được dịch sang hơn 40 thứ tiếng với tổng số ấn bản lên tới bảy triệu, nhiều lần được dựng thành phim, đồng thời mang lại nhiều giải thưởng giá trị cho Michael Ende trong đó có giải thưởng Văn học thiếu nhi Đức năm 1974 và Bảng danh dự Giải thưởng văn học châu Âu.
Những câu chuyện của Michael Ende luôn hàm chứa những chuỗi nhân sinh quan sâu sắc. Về ý nghĩa của thời gian? Tiền bạc hay vật chất cái nào mới là thứ quan trọng nhất? “Có một bí mật to lớn nhưng cũng hết sức giản dị. Tất cả mọi người đều có phần, ai cũng biết đến nó, nhưng lại rất ít người suy nghĩ về nó, hầu hết mọi người chỉ đơn giản nhận lấy nó và chẳng hề ngạc nhiên chút nào. Điều bí mật ấy là thời gian. Thời gian là cuộc sống. Và cuộc sống ở trong trái tim.” Dù triết lý ấy được trình bày một cách thật đơn giản, thế nhưng liệu rằng trong lúc chảy trôi theo dòng thời đại, có bao người thực sự đang tận hưởng niềm hạnh phúc nhỏ nhoi đó?
Câu chuyện nhỏ này bắt đầu từ một lời kể bình dị như mọi câu chuyện ngụ ngôn khác, về một thành phố với nhà hát lộ thiên cổ, nơi có cô bé Momo – nhân vật chính của chúng ta đang sống. Đó là một cô bé mồ côi đi lang thang khắp nơi để rồi trôi dạt về nhà hát đổ nát. Em nhận được sự yêu thương của những người xung quanh và ngược lại, em trở thành người luôn có thời gian cùng khả năng lắng nghe những phiền muộn của người khác. Chỉ vậy thôi mà bao nhiêu hờn dỗi, thù ghét của mọi người xung quanh đều tan biến hết.
Khi có ai đó hỏi em bao nhiêu tuổi, em luôn thản nhiên trả lời “một trăm linh hai”. Không hẳn vì em chưa đủ lớn để hiểu ý nghĩa những con số, mà đây là cách Momo thể hiện cảm nhận về thời gian không theo bất kỳ sự định lượng và quan niệm thông thường nào. Người lớn chúng ta luôn cân đo đong đếm mọi thứ bằng những con số, còn thế giới của trẻ em thì không như vậy. Vậy nên đôi khi, ta hãy thử dẹp bớt những áp đặt và chấp nhận sự tò mò hay định nghĩa kỳ lạ của các con xem sao. Biết đâu khi nghe con trình bày suy nghĩ và cảm nhận của mình, trái tim người lớn cũng nhẹ đi phần nào lo âu.
Không giống như những đứa trẻ khác, Momo chẳng hề nhiều lời, ngược lại lúc nào cũng im lặng lắng nghe câu chuyện, nỗi lòng của người lớn và cả đám con nít quanh mình. Em chỉ đơn giản là lắng nghe chứ không bình luận, khuyên giải bất cứ điều gì, như thể chỉ riêng sự hiện diện đó đã chứa đựng vô vàn điều tuyệt vời rồi. Cũng chính vì điều này nên mọi người càng thêm yêu quý và thích được ở cạnh Momo để tìm lại sự cân bằng. Thật kỳ diệu làm sao khi những người đang hờn dỗi, cãi vã chỉ cần cùng nhau đến gặp Momo thì mọi mâu thuẫn đều sẽ được hóa giải.
Rốt cuộc thì Momo nhỏ bé đang giấu phép màu gì trong dáng vẻ có phần luộm thuộm của mình? Hay chăng, trẻ con vẫn luôn âm thầm quan sát, để tâm và học theo những hành động của người lớn. Để bố mẹ có những lần vỡ òa vì nhận ra “con đã lớn”, dường như khi ta học được cách xem con như một người bạn thì đứa trẻ ấy sẽ dễ dàng bày tỏ suy nghĩ của mình hơn. Tin tưởng chính là chìa khóa quan trọng để gắn kết giữa ba mẹ và con cái, chẳng phải sao?
Momo có hai người bạn thân đó là anh chàng Gigi “dẻo mỏ” và bác Beppo – phu quét đường. Hai kẻ tốt bụng và đáng mến, dẫu trời long đất lở họ cũng không bao giờ bỏ cô bé ở lại. Một già, một trẻ, một đứa nhóc cứ vậy vui vẻ sống qua ngày, bình yên ngắm nhìn trời sao. Nhưng cuộc sống êm ả ấy nhanh chóng bị xáo trộn khi bọn Màu Xám xuất hiện.
Những gã Màu Xám đã thao túng toàn bộ thị trấn, điều khiển những quan chức tại đây, buộc người dân phải sống như những nô lệ của công việc. Gigi và bác Beppo không phải ngoại lệ, họ cũng bị cuốn theo cơn lốc khắc nghiệt ấy. Momo phải nhanh chóng tìm ra sự thật và nhanh chóng cứu những người bạn của mình trước khi mọi thứ trở nên quá muộn. Tình bạn của họ chưa bao giờ bị ngăn cách bởi tuổi tác hay địa vị, họ chỉ đơn giản ở bên cạnh nhau mọi lúc. Khi cuộc sống diễn ra bình thường thì tận hưởng mọi thứ, lúc khó khăn gian khó họ ra sức bảo vệ nhau. Hãy giúp con hiểu mọi người đều xứng đáng được đối xử công bằng và tình bạn là một thứ tình cảm đẹp đẽ, trong sáng mà mỗi người cần có trong cuộc sống này.
Cô bé Momo là hình ảnh tượng trưng cho phần người đẹp đẽ, được cất giữ sâu thẳm bên trong, nhưng lại chưa từng được mở đường khai phá. Qua nhân vật nhỏ này, Michael Ende đã để lại rất nhiều bài học cho cả trẻ em lẫn người lớn. “Thời gian là vàng bạc” dường như chỉ mang tính nhất thời, bởi chúng ta làm sao có thể hạnh phúc khi mãi lao đầu vào công việc? “Giàu sang phú quý” là gì khi xung quanh chúng ta không có ai để san sẻ, chung vui? Thay vào đó, việc trân trọng giây phút hiện tại và yêu thương chân thành mới là điều đáng quý trong cuộc sống này.
Daisy Home Preschool
